Trung Quốc trả đũa thương mại: thách thức mới cho các ngành xuất khẩu chủ lực của EU

Căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU) đang bước vào giai đoạn mới khi Trung Quốc triển khai các biện pháp trả đũa nhằm vào các ngành xuất khẩu chủ lực của EU. Những động thái này được xem là phản ứng trực tiếp trước việc EU áp thuế lên xe điện Trung Quốc, đồng thời làm dấy lên lo ngại về sự gián đoạn chuỗi cung ứng và ảnh hưởng lâu dài đến chiến lược thương mại của châu Âu.

Trung Quốc đã nhắm vào ba lĩnh vực xuất khẩu quan trọng của EU là thịt lợn, sản phẩm sữa và rượu brandy.

Thịt lợn là một trong những mặt hàng bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Trung Quốc áp thuế chống bán phá giá từ 15,6% đến 62,4% đối với thịt tươi và đông lạnh nhập khẩu từ EU. Các quốc gia như Tây Ban Nha, Hà Lan và Đan Mạch – vốn là những nhà xuất khẩu lớn sang Trung Quốc – đang đối mặt với nguy cơ mất thị phần nghiêm trọng.

Sản phẩm sữa cũng không nằm ngoài vòng xoáy trả đũa. Trung Quốc đã kéo dài cuộc điều tra trợ cấp đối với các mặt hàng như phô mai, sữa và kem đến tháng 2 năm 2026. Pháp, quốc gia chiếm tới 37% lượng xuất khẩu sữa của EU sang Trung Quốc, có thể chịu ảnh hưởng lớn nhất nếu các biện pháp trừng phạt được mở rộng.

Rượu brandy là lĩnh vực duy nhất có phần “dễ thở” hơn khi Trung Quốc chấp nhận thỏa thuận giá từ 34 nhà sản xuất EU. Theo đó, các doanh nghiệp tuân thủ mức giá tối thiểu sẽ được miễn thuế, tạo ra lợi thế cạnh tranh rõ rệt so với các đối thủ không tham gia thỏa thuận.

Không chỉ các ngành thực phẩm và đồ uống bị ảnh hưởng, ngành ô tô của EU cũng đang chịu sức ép kép. Một mặt, Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm – nguyên liệu quan trọng cho sản xuất xe điện. Mặt khác, Trung Quốc áp thuế nhập khẩu đối với xe điện EU, làm giảm khả năng cạnh tranh của các nhà sản xuất châu Âu tại thị trường Trung Quốc.

Đáp lại, EU đã đệ đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và tích cực mở rộng quan hệ thương mại với các đối tác như Ca-na-đa, Nhật Bản và Hàn Quốc nhằm giảm sự phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc.

Trong bối cảnh thách thức, EU cũng có cơ hội để tái cấu trúc chiến lược thương mại và đầu tư. Các chuyên gia khuyến nghị nên chuyển hướng sang các lĩnh vực ít bị ảnh hưởng bởi rào cản thương mại như dịch vụ giáo dục, năng lượng tái tạo và dịch vụ kinh doanh.

Ngoài ra, việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng thông qua chiến lược “gần nguồn” sẽ giúp các doanh nghiệp giảm phụ thuộc vào Trung Quốc và tăng khả năng thích ứng trước biến động địa chính trị.

Đối với ngành rượu brandy, các doanh nghiệp tuân thủ thỏa thuận giá với Trung Quốc có thể tận dụng lợi thế để mở rộng thị phần, đồng thời củng cố vị thế cạnh tranh trong bối cảnh thị trường biến động.

Cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và EU đang tái định hình bản đồ xuất khẩu toàn cầu. Dù các biện pháp trả đũa gây ra nhiều khó khăn, chúng cũng thúc đẩy sự đổi mới, đa dạng hóa và chiến lược dài hạn cho các doanh nghiệp châu Âu. Đây là thời điểm then chốt để EU tái cấu trúc nền kinh tế xuất khẩu và củng cố vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.